Ο Νιπτήρ

Εικόνα λιθογραφίας του Νιπτήρος με φύλλο χρυσού. 

Η ακολουθία του Ιερού Νιπτήρος αποτελεί μια από τις ωραιότερες και παραστατικότερες ακολουθίες της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι ρίζες της εντοπίζονται στους πρώτους αιώνες διάδοσης του χριστιανισμού· με ποικίλες προσθήκες, αφαιρέσεις και παραλλαγές η συγκεκριμένη ακολουθία αναπαριστάται αδιαλείπτως από αιώνων με μεγάλη επισημότητα το πρωινό της Μεγάλης Πέμπτης στην Αγία Αυλή του Ναού της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα και στο ιερό νησί της Πάτμου· τελείται επίσης με κατάνυξη το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης σε κάθε ορθόδοξο ναό σε ανάμνηση της πράξης του Κυρίου, που έπλυνε τα πόδια των μαθητών του στο υπερώο του Μυστικού Δείπνου.Σε ένδειξη ταπεινοφροσύνης και αγάπης ο Κύριος μας, Ιησούς Χριστός, σηκώνεται από το τραπέζι του δείπνου, αποχωρίζεται τα ιμάτια Του, ζώνεται το λέντιον και πλένει τα πόδια των μαθητών Του. Δεν είναι μια τελετουργική πράξη, αλλά συμβολική έκφραση ταπεινοφροσύνης και αντιαυταρχικής νοοτροπίας. Εάν, λοιπόν, έπλυνα τα πόδια σας εγώ, που είμαι ο Κύριος και ο Διδάσκαλος, πολύ περισσότερο οφείλετε να κάνετε τούτο εσείς και να πλύνετε ο ένας τα πόδια του άλλου με αγάπη και ταπεινοφροσύνη και να έχετε την διάθεση να κάνετε την πλέον ταπεινωτική υπηρεσία χάριν των άλλων ανθρώπων. Με αυτό που έκαμε, τους έδωσε  το τέλειο παράδειγμα, για να κάνουν και αυτοί  το ίδιο. Ὑπόδειγμα γάρ δέδωκα ὑμῖν(Iω.13,15).